Εθελοντισμός και Τοπική Αυτοδιοίκηση

Παγκόσμια Ημέρα μνήμης για τα ΑμεΑ(3.12) και τον Εθελοντισμό(5.12)  καταθέτω την ομιλία μου στο Συνέδριο του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας ΟΤΑ
14 Ιουνίου 2008

1^ο Πανελλήνιο Συνέδριο: «Εθελοντισμός και Τοπική Αυτοδιοίκηση»

2^ηΗμέρα, Β’ Στρογγυλό Τραπέζι

«Κοινωνικός Εθελοντισμός και Τοπική Αυτοδιοίκηση»

Μιχάλης Γαβράς

Δημοτικός Σύμβουλος

Υπεύθυνος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής Δήμου Αγίας Παρασκευής

Μέλος Δ.Σ. Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας ΟΤΑ

Παρακολούθησα  με έντονο ενδιαφέρον τις παρουσιάσεις των άλλων Δήμων για τις δράσεις τους στον κοινωνικοπρονοιακό Τομέα και την αξιοποίηση του Eθελοντισμού.

Από την πλευρά μου δεν θα σας παρουσιάσω τέτοιες δράσεις, παρ ΄ ότι και στον Δήμο μας υπάρχουν αξιόλογες. Ήμαστε από τους πρώτους Δήμους που έστησαν Κοινωνική Υπηρεσία στην Ελλάδα και υπάρχουν αρκετές δράσεις, κάποιες από αυτές πρωτοποριακές.

Με την σημερινή μου ομιλία θα ασχοληθώ  κυρίως με το πλαίσιο και τις σχέσεις που θα πρέπει να υπάρξουν και που από την πλευρά μας προσπαθούμε να υλοποιήσουμε, ώστε Δήμος και εθελοντές να λειτουργήσουν αρμονικά.

Όπως οι εποχές της ηρωικής Ιατρικής έχουν περάσει αναπιστρεπτί, έτσι και η αξιοποίηση του εθελοντικού κινήματος πρέπει να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο. Δεν μπορούμε να μιλάμε για τον εθελοντισμό και να μην τον διαφοροποιούμε είτε από την «φιλανθρωπία» είτε από την «ελεημοσύνη». Ας μπούμε λοιπόν στο θέμα.

Οι μεγάλες διευκολύνσεις που μας προσφέρουν οι σύγχρονες αστικές κοινωνίες, συνοδεύονται και από αντίστοιχα μεγάλα και  σύγχρονα προβλήματα όπως: φαινόμενα αποκλεισμού, μοναξιάς και περιθωριοποίησης, ενώ ταυτόχρονα δοκιμάζονται διαπροσωπικές και οικογενειακές σχέσεις και πλήττονται ιδιαίτερα οι κοινωνικοί δεσμοί. 

Οι τοπικές υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν σαν στόχο την ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών, την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και την κοινωνική αλληλεγγύη.

Για τις ιδιαίτερες κοινωνικές ομάδες που δοκιμάζονται σοβαρά από αυτές τις επιπτώσεις και για την άμβλυνση των κοινωνικών αναγκών τους έχουμε χρέος να αναπτύξουμε ένα κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης.

Αυτή τη στιγμή στην πόλη μας υπάρχουν και λειτουργούν ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες εθελοντικής  δράσης με σημαντικά αποτελέσματα.

Ο Τομέας  Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου, οι Προνοιακές του υπηρεσίες (ΚΑΠΗ, παιδικοί σταθμοί, Δημοτικά Ιατρεία, Τράπεζα Αίματος, Βοήθεια στο Σπίτι κ.λ.π.) μαζί με όλους τους εθελοντές αποτελούν στην πραγματικότητα το Τοπικό Δίκτυο Κοινωνικής Πρόνοιας και  Αλληλεγγύης. Σε αυτό το δίκτυο θέλουμε να δώσουμε μορφή και υπόσταση.

Επιδιώκουμε την ανάπτυξη αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ όλων των φορέων του εθελοντισμού στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας και  Αλληλεγγύης. Προσδοκούμε την ανάδειξη του Τομέα Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου σε στρατηγείο του τοπικού Δικτύου. Με σεβασμό στην αυτονομία του κάθε φορέα όλοι μαζί να καταγράψουμε τις κοινωνικοπρονοιακές ανάγκες της πόλης, να λειτουργήσουμε συντονισμένα  σε  γνώση του Δήμου και με την υποστήριξή του.

Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον να έχουμε μπροστά μας τον Κοινωνικό Χάρτη της πόλης, δηλ.

               Τις κοινωνικές ανάγκες

               Τους κοινωνικούς φορείς

               Τους εθελοντές

Για να γίνει αυτό δυνατό θα πρέπει σε επίπεδο δήμου να υπάρχει μια αναγκαία συνθήκη: Αυτή είναι η ενιαία έκφραση της κοινωνικής πολιτικής με την ενοποίηση των κοινωνικοπρονοιακών και ιατρονοσηλευτικών υπηρεσιών, τουλάχιστον σε λειτουργικό επίπεδο. Αυτό μπορεί να γίνει με δυο τρόπους: ή θα υπάρχει μια αντιδημαρχία ή ένα Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής που θα απαρτίζεται από το σύνολο των υπευθύνων των δημοτικών  κοινωνικοπρονοιακών φορέων.  Αυτό δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί. Υπάρχουν αντιστάσεις που δεν είναι πάντα κακοπροαίρετες.    

Το τοπικό δίκτυο λοιπόν στηρίζεται στο Δήμο και στον Εθελοντισμό. Ο Δήμος οργανώνει τις δομές, μεριμνά για την υλικοτεχνική τους υποστήριξη, τις στελεχώνει με το αναγκαίο προσωπικό για την βασική τους λειτουργία. Οι εθελοντές έρχονται ως συμπλήρωμα. Αποκαλύπτουν τον μη υπηρεσιακό χαρακτήρα της Κοινωνικής Πρόνοιας, δίνουν υπόσταση στην κοινωνική αλληλεγγύη των πολιτών του Δήμου μας. Διευρύνουν την κοινωνική συνοχή, ενισχύουν τους κοινωνικούς δεσμούς και την επικοινωνία των ανθρώπων.

Ο Τομέας Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου έχει την υποχρέωση μαζί με τις υπηρεσίες του να συμβάλει στον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση συντονισμένων δραστηριοτήτων που θα προάγουν την ανάπτυξη του Τοπικού Κινήματος  Κοινωνικής Αλληλεγγύης, να συντονίσει όλες αυτές τις δράσεις που αποτελούν το  Τοπικό Δίκτυο Κοινωνικής Προστασίας και  Αλληλεγγύης.

Η 5^Η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Διεθνής  Ημέρα Εθελοντισμού για την Οικονομική και Κοινωνική Ανάπτυξη από το 1985 με απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ για να αποτίσει τον οφειλόμενο φόρο τιμής στα εκατομμύρια των εθελοντών που είναι ταγμένοι στην υπηρεσία του ανθρώπου συχνά με κίνδυνο της ζωής τους.

Αυτήν την ημέρα τιμήσαμε πέρσι τους εθελοντές, καλώντας τους να μας παρουσιάσουν το έργο τους, να τους γνωρίσουμε και να τους γνωρίσει η πόλη. Να γνωριστούμε. Δεν τους δώσαμε καμία πλακέτα, δεν φωτογραφηθήκαμε δίπλα τους, τους δώσαμε το βήμα να μας παρουσιάσουν απλώς το έργο τους και τους δηλώσαμε ότι τους θεωρούμε σημαντικούς παράγοντες στο Τοπικό Δίκτυο Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης. Έχουμε την άποψη πως εκδηλώσεις τιμής σαν κι αυτή είναι υποχρέωση της πόλης, είναι όρος ζωής για την ίδια την πόλη.

Χωρίς να θέλω να ανοίξω αυτή τη στιγμή μερικά ζητήματα που αποτελούν σημεία έντονου προβληματισμού και αντιπαράθεσης, οφείλω  να τα αναφέρω μόνο και μόνο για να δείξω ότι αποτελούν σημεία και δικού μας προβληματισμού, αλλά και να προσδιοριστούν τα όρια της δικής μας δράσης στην ανάπτυξη του Τοπικού Δικτύου Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης.

Έτσι αναφέρω:

1)                  Την διάσταση της εθελοντικής εργασίας ως μη αμειβόμενη εργασίας ως «δωρεάν εργατικά χέρια» που συμπιέζει τους μισθούς και τα ημερομίσθια.     

2)                 Την διάσταση της εθελοντικής εργασίας ως αίτιο απόσυρσης του Οργανωμένου Κράτους πρόνοιας από τις ευθύνες του, ως μετάθεση ευθυνών και αρμοδιοτήτων σε μη κρατικούς φορείς χωρίς την οικονομική συμμετοχή του, αυτό που λέμε «συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας»

3)                 Την διάσταση της εθελοντικής εργασίας και του εθελοντισμού ως μια μορφή «φιλανθρωπίας» και «ελεημοσύνης». Και οι δυο αυτές μορφές αλληλεγγύης υπήρξαν ιστορικά σημαντικές και διαδραμάτισαν αξιόλογο ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία, τις εποχές που το κράτος ως νομικό μόρφωμα δεν υπήρχε ουσιαστικά. Το σημερινό κράτος έχει χρέος να αντικαταστήσει αυτές τις αξίες με την Κοινωνική Πρόνοια και την Αλληλεγγύη, που πλέον αποτελούν δικαίωμα του πολίτη και υποχρέωση των σημερινών κοινωνιών.

4)                 Ως η κατ’ εξοχήν έκφραση του 3^ου τομέα της οικονομίας, τη κοινωνικής οικονομίας, αγαθά δηλαδή και υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα, των οποίων η παραγωγή και η διάθεση από τους μηχανισμούς της ελεύθερης  αγοράς κρίνεται ασύμφορη, η δε παροχή τους από το κράτος είναι πολλές φορές ανέφικτη ή αναποτελεσματική

Όλα αυτά είναι στο μυαλό μας και στην σκέψη μας, γι’ αυτό η δική μας πρόταση για την ανάδειξη του εθελοντισμού και της εθελοντικής  εργασίας που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην πόλη μας γίνεται για να αποκαλύψει κυρίως τις ευθύνες του Δήμου.

Καλούμε λοιπόν όλους τους ενεργούς πολίτες της Αγίας Παρασκευής να αθροίσουν και την δική τους συνεισφορά μαζί με όλους τους άλλους στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών, της επικοινωνίας των ανθρώπων και της αλληλεγγύης και έτσι να βοηθήσουμε στην άμβλυνση των κοινωνικών αναγκών των συμπολιτών μας που δοκιμάζονται περισσότερο.

Γιατί κάθε πολίτης σ ΄ αυτήν τη χώρα έχει δικαίωμα στην κοινωνική φροντίδα και την προστασία.

Γιατί ο Δήμος είναι το κοντινότερο και φιλικότερο πρόσωπο της πολιτείας στον πολίτη.

                                      

Μιχάλης Γαβράς

Δημοτικός Σύμβουλος

Υπεύθυνος Κοινωνικής Πολιτικής Δήμου Αγίας Παρασκευής

Πρόεδρος των Δημοτικών Ιατρείων Αγίας Παρασκευής