Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016

Γαβράδες: Πόντου-Τραπεζούντος-Κριμαίας-Αρκαδίας-Αμοργού

Και μια και ο Κώστας Γαβράς, με το βίντεό του, μας ξύπνησε το "σοβινιστικό" μας, ψάχνοντας στο διαδίκτυο, ανακαλύψαμε πολλές και σημαντικές πληροφορίες, κάποιες μάλιστα άγνωστες, παρά την ενασχόλησή μου στο παρελθόν. Ας τις δούμε:

Στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου της Πάτρας, καταγράφεται ο σημαντικός ρόλος της οικογένειας του Σπηλιώτη Γαβρά (Μπαρουξή), στην παραγωγή μπαρούτης πριν και κατά την επανάσταση του 1821. Συγκεκριμένα:

"... Οι αδελφοί Σπυλιωτόπουλοι, ο Νικόλαος (μεγαλύτερος) και ο Σπύρος, ήταν εύποροι έμποροι, εγκατεστημένοι στην Ύδρα. Είχαν καταγωγή από τη Δημητσάνα και ήταν εγγονοί του Σπηλιώτη Γαβρά, ή Μπαρουξή, o οποίος (όπως και το ψευδώνυμο υπονοεί) πιθανότατα ήταν πυριτιδοποιός.

Στην Ύδρα οι αδελφοί μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρία. Σύμφωνα μάλιστα με τον κατάλογο του Φιλήμονος, τα αδέλφια φέρονται να μυήθηκαν το 1818 από τον Αναγνωσταρά. Επίσης εικάζεται ότι στις παραμονές της εξέγερσης του 21 ήλθαν σε επαφή με τον αρχιμανδρίτη Δικαίο-Παπαφλέσσα που πέρασε από το νησί (τέλος Δεκεμβρίου με αρχές Ιανουαρίου 1821) με πλοίο που μετέφερε από την Σμύρνη στην Πελοπόννησο πολεμοφόδια για τον αγώνα. Ο Δικαίος, έχοντας μαζί του αρκετά χρήματα των Φιλικών, ίσως έπεισε και χρηματοδότησε τους Σπυλιωτόπουλους να ξεκινήσουν στη Δημητσάνα την παραγωγή μπαρούτης.

Γεγονός πάντως είναι ότι οι αδελφοί Σπυλιωτόπουλοι μετέβησαν στη Δημητσάνα τις παραμονές της επανάστασης μεταφέροντας χρήματα και σημαντική ποσότητα νίτρου, αγορασμένη με χρήματα των φιλικών. Εκεί, κρατώντας άκρα μυστικότητα, ανακαίνισαν και έθεσαν σε κίνηση παλαιότερους μπαρουτόμυλους, που είχαν πιθανόν εγκαταλειφθεί από την εποχή των Ορλωφικών. ¨Έτσι οργανώθηκε έγκαιρα η τροφοδοσία του προετοιμαζόμενου αγώνα. Η Δημητσάνα άλλωστε, λόγω της ορεινής, βραχώδους και γεμάτης σπήλαια μορφολογίας της, προσφερόταν για την φύλαξη και κρύψιμο της παραγόμενης μπαρούτης..."

Α. Για τους Γαβράδες του Πόντου-Τραπεζούντος-Κριμαίας, γνωστά από παλιά, παραθέτω τους ακόλουθους συνδέσμους που μου φαίνονται πιο έγκυροι και πλήρεις από άλλους:

1. Γαβράδες, Συγγραφή : Krsmanović Bojana (18/11/2003), Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού,

http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=3973

2. «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΓΑΒΡΑ. ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ, ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ», Επιτροπή Ποντιακών Μελετών,

https://www.epm.gr/w4_2_010.htm

www.elverias.gr

4. Το Πριγκιπάτο του Θεοδώρου ,2014, ΙΔΕΑΠΟΛΙΣ,

http://www.ideapolis.info/2014/07/blog-post_24.html

Β. Για την σχέση των Αρκάδων με την Τραπεζούντα, δηλ. Τραπεζούντα της Αρκαδίας και Αρκαδία της Τραπεζούντας:

1. Μεταξύ Αρκαδίας και Πόντου, Αρκάδες εσμέν,

http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=347:-q&catid=89

2. Το λίκνο των Ποντίων είναι στην… Αρκαδία!, 2013, Periergos Taxidiotihs,

http://periergostaxidioths.blogspot.gr/2013_06_01_archive.html

Γ. Για την σχέση των Γαβράδων με την Αμοργό και το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, βρήκαμε:

1. Γαβράς: ένα βυζαντινό επώνυμο της Αμοργού, Το κάστρο της Αμοργού, 2011,

http://amorgis.blogspot.gr/2011/11/blog-post.html

Δ. Για τον Άγιο Θεόδωρο Γαβρά, που η Εκκλησία μας τον εορτάζει στις 2 Οκτωβρίου.

1. Ο Άγιος Μάρτυς Θεόδωρος Γαβράς και η Οικογένεια των Γαβράδων, ΑΚΤΙΝΕΣ, 2016,

http://aktines.blogspot.gr/2016/10/blog-post_11.html

2. Άγιος Θεόδωρος ο Μεγαλομάρτυρας ο Γαβράς, Ορθόδοξος Συναξαριστής, http://www.saint.gr/2575/saint.aspx

Για τους Γαβράδες της Αρκαδίας σε επόμενη ανάρτηση ακόμα περισσότερα.

Μιχάλης Γαβράς