ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ (2010) ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ

Αγία Παρασκευή 2.11.2012

Στο 3ο Δημοτικό Ιατρείο της Αγ. Παρασκευής που ονομάστηκε και Κέντρο Προληπτικής Ιατρικής και Αγωγής Υγείας, λειτούργησε από τα τέλη του 2009 Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος (ΙΔΚ). Κατόπιν αιτήσεως στην αρμόδια ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ πιστοποιήθηκε και εντάχθηκε στην λίστα των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος της Ελλάδας. Απολάμβανε δε και την , έτσι ώστε οι καπνιστές του δήμους μας αλλά και γειτονικών δήμων, να έχουν την πληροφόρηση από την Τηλεφωνική Γραμμή Διακοπής Καπνίσματος για την ύπαρξη του ΙΔΚ στο 3^ο Δημοτικό Ιατρείο.

Η ένταξη επιτεύχθηκε μια και η λειτουργία γινόταν σύμφωνα με τις προδιαγραφές, από διεπιστημονική ομάδα, δηλ. εξειδικευμένους Πνευμονολόγους της Β’ Πνευμονολογικής Κλινικής του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου, Επισκέπτριες Υγείας των Δημοτικών Ιατρείων και Ψυχολόγους.  Το Ιατρείο λειτουργούσε με τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής σε συνδυασμό με ολοκληρωμένη ψυχολογική υποστήριξη που παρείχαν οι ψυχολόγοι στους καπνιστές.

Για τις ανάγκες του Ιατρείου, συντάχθηκε Πρωτόκολλο Πνευμονολογικής και Ψυχολογικής εξέτασης, καθώς και Ενημερωτικό φυλλάδιο για τους ασθενείς του Ιατρείου.

Τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας, παρουσιάστηκαν σε Ενημερωτική Επιστημονική εκδήλωση που διοργανώθηκε στο 9^ο Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια με θέμα «το Κάπνισμα και η δυσκολία να απαλλαγούμε απ’  αυτό»..

Για την παρουσίαση της λειτουργίας του Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος (ΙΔΚ), συντάχθηκε Επιστημονικό Έγγραφο (paper), στο οποίο παρατίθενται ο Σκοπός, η Μέθοδος και τα Αποτελέσματα της μεθόδου.

Αυτό το Επιστημονικό Έγγραφο δημοσιεύουμε σήμερα, θέλοντας να συμβάλουμε στην προσπάθεια που καταβάλλεται από την σημερινή αρχή να αναγεννήσει το Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος. Είμαστε σίγουροι πως με αυτή την ενημέρωση θα βοηθήσουμε τους καπνιστές συνδημότες μας να αποφασίσουν την διακοπή του καπνίσματος.

Την λειτουργία του Ιατρείου είχαν αναλάβει οι Πνευμονολόγοι από το Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκομείο ιατροί Φ. Δρακοπαναγιωτακης και  Αντωνία Μπιρμπάκου, οι Επισκέπτριες Υγείας των Δημοτικών Ιατρείων Αγ. Παρασκευής Δ. Τανάγρα και  Μ. Χρύσου, καθώς και οι Ψυχολόγοι Α. Θεοδωρίδου και Π. Καλύβα (εθελόντριες).

ΣΚΟΠΟΣ της εργασίας μας είναι η αποτύπωση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος στο Δήμο Αγ. Παρασκευής το 2010 και η ανεύρεση καλύτερης – αποτελεσματικότερης μεθόδου διακοπής καπνίσματος. 

Το υλικό της εργασίας αποτελούν οι κάτοικοι του Δήμου Αγ. Παρασκευής που προσήλθαν στο Δημοτικό ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος το 2010 προκειμένου να διακόψουν το κάπνισμα. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS. Συνολικά επισκέφτηκαν το ιατρείο 74 άτομα, 43 γυναίκες (58,1%) και 31 άνδρες (41,9%). Η μέση ηλικία έναρξης του καπνίσματος ήταν τα 20 έτη με μέγιστη και ελάχιστη ηλικία τα 13 και 40 έτη αντίστοιχα. Το 72,5% έχει διακόψει στο παρελθόν το κάπνισμα μια ή περισσότερες φόρες) και 4 στους 6 καπνιστές πήραν μόνοι τους την απόφαση για να επισκεφτούν το ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Ο μέσος αριθμός τσιγάρων ανά ημέρα για τις γυναίκες ήταν τα 24 τσιγάρα ενώ για τους άνδρες τα 27 τσιγάρα ανά ημέρα. Το 73% των καπνιστών είναι έγγαμοι. Πάνω από τους μισούς καπνιστές είναι απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και περίπου 2 στους 5 καπνιστές είναι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας.

Σύμφωνα με το τεστ εξάρτησης από την νικοτίνη (κλίμακα Fargestrom) διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες είχαν μέτρια εξάρτηση από την νικοτίνη (4-6 βαθμούς) σε ποσοστό 46,6% ενώ μεγαλύτερη εξάρτηση (7-10 βαθμούς) είχε το 27,9%. Οι άνδρες είχαν 41,9% και 32,3% μέτρια και μεγάλη εξάρτηση αντίστοιχα.   

Το Ιατρείο λειτουργούσε με Πνευμονολόγο, Επισκέπτρια Υγείας και Ψυχολόγο και η διαδικασία που ακολουθούσε ο καπνιστής στο πρόγραμμα διακοπής καπνίσματος ήταν η αρχική επαφή με την Επισκέπτρια Υγείας, η οποία συμβούλευε τον καπνιστή για να αντιμετωπίσει την έξη του για το κάπνισμα και χορηγούσε υλικό αυτοβοήθειας στον καπνιστή. Επίσης διενεργούσε σπιρομέτρηση, τεστ εξάρτησης κλπ. Κατόπιν ακολουθούσε η παραπομπή στον Πνευμονολόγο για την λήψη ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση και καθορισμό της αγωγής. Στο πρώτο ραντεβού με τον πνευμονολόγο παρούσα ήταν και η Ψυχολόγος που θα αναλάμβανε την ψυχολογική υποστήριξη του καπνιστή. Στο τέλος ο καπνιστής ενημερώνεται ότι θα βρίσκεται σε συχνή τηλεφωνική επικοινωνία με την Επισκέπτρια Υγείας και προγραμματίζεται το 2^ο ραντεβού μετά από 7 ή 15 μέρες (ανάλογα με τις οδηγίες του ιατρού).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από τα 74 άτομα που επισκέφθηκαν το Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος τα 15 άτομα (20,3%) εγκατέλειψαν την προσπάθεια τους ή ήρθαν διερευνητικά στο ιατρείο και δεν θέλησαν να ξεκινήσουν το πρόγραμμα διακοπής. Το 39,2% διέκοψε το κάπνισμα, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό 1 στους 3 καπνιστές θα ξεκινήσουν το πρόγραμμα όταν θα νοιώσουν έτοιμοι και δεσμεύτηκαν για την ημερομηνία έναρξης. Επίσης ένα μικρό ποσοστό συνεχίζει να καπνίζει (10,8%).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Προκειμένου η διακοπή καπνίσματος να είναι αποτελεσματική, κρίνεται επιτακτική η οργάνωση των ιατρείων διακοπής καπνίσματος με ολόκληρη την διεπιστημονική ομάδα, καθώς φαίνεται πως κάθε είδος αγωγής (ΦΑ ή ΥΝ) αποδίδει τα μέγιστα σε συνδυασμό με την εξειδικευμένη ψυχολογική υποστήριξη και την συμβουλευτική. Τα ευρήματά μας επιβεβαιώνουν πως, η καπνιστική συνήθεια δεν αποτελεί μόνο βιολογική συνιστώσα και δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο με ιατροκεντρικούς όρους, αλλά μέσα από μια ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει το ιατρικό, το ψυχολογικό, καθώς και το κοινωνικό πλαίσιο που συντελούν ή συντηρούν την καπνιστική συνήθεια.

Μιχάλης Γαβράς

Πρόεδρος Δημ.Ιατρείων 2007-2010

Δημοτικός Σύμβουλος