Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Πρόληψη

3^ο Ετήσιο Πανελλήνιο Συνέδριο του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ 20 και 21 Απριλίου στο Πολιτιστικό Κέντρο ‘’Δαίς’’

Περίληψη εισήγησης

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Πρόληψη

 

Η έννοια της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η οποία περιλαμβάνει την πρόληψη, καθορίστηκε το 1978 με την διακήρυξη της ¨Αλμα-Ατα.

Επίσης, είναι πλέον αποδεκτό από όλους ότι «Οι μεγαλύτεροι εχθροί για την υγεία δεν είναι τα μικρόβια, οι ιοί και ο καρκίνος αλλά η φτώχεια, η άγνοια και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο» (Δημ.Τριχόπουλος, 1982)

Σκοπός κάθε συστήματος υγείας είναι η διασφάλιση και η βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού μέσω  της πρόληψης, της περίθαλψης κα της θεραπείας, ενώ τα ΕΣΥ δημιουργήθηκαν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες υγείας των πολιτών και όχι μόνο των ασθενών, μέσω των Κέντρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Σύμφωνα όμως με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο κύριος όγκος των δαπανών αφορά τη νοσοκομειακή περίθαλψη και όχι την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την πρόληψη. Το 1977 η νοσοκομειακή περίθαλψη απορροφούσε το 51,2% των δημόσιων δαπανών, η πρωτοβάθμια περίθαλψη το 17,6%, το 1991 τα νούμερα αυτά διαμορφώθηκαν σε 63,5% και 14,2% αντίστοιχα.

Υπάρχει λοιπόν επιτακτική ανάγκη για αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ προλη­πτικής και θεραπευτικής ιατρικής με αντίστοιχη αποκατάσταση της χρηματοδότησης

Η Πρόληψη εκφράζει τις προσπάθειες των λειτουργών υγείας να προλάβουν την εκδήλωση νόσων και ασθενειών και τις συνέπειές τους για το άτομο, την κοινωνία και το περιβάλλον μέσω προγραμμάτων προαγωγής της υγείας, δηλαδή με την αγωγή υγείας, την βελτίωση του τρόπου διαβίωσης και την πρόληψη.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο καταλληλότερος φορέας να υλοποιήσει προγράμ­ματα πρόληψης. Συγκεκριμένες παθήσεις που πλήττουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού και προκαλούν μεγάλο κόστος σωματικό, οικονομικό και ψυχικό, όπως ο νεανικός διαβήτης, ο διαβήτης των υπερηλίκων, ο καρκίνος του προστάτη, ο καρκίνος του μαστού και του τραχήλου της μήτρας, το μεταβολικό σύνδρομο (δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, διαταραχή γλυκόζης), η οστεοπόρωση και η υπέρταση, αποτελούν για μας παθήσεις - στόχους για την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης.

Οι παραπάνω δράσεις πλαισιωμένες από δράσεις αγωγής υγείας, συμβάλουν αποφασιστικά στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης ή επιδείνωσης νόσου στους δημότες, που αποτελούν τον ορισμό αλλά και τον στόχο της πρόληψης.

Γίνεται φανερό πως κανένα κρατικό μόρφωμα, καμιά δημοσιουπαλληλικού τύπου κρατική υπηρεσία, κανένας άλλος φορέας, εκτός από την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι τόσο κοντά στον πολίτη που να μπορεί να εφαρμόσει με αξιοπιστία και φιλι­κότητα, τέτοιες πολιτικές, αναδεικνύοντας έτσι την μοναδικότητά της σε αυτόν τον ρόλο.

Ιατρεία και πολυϊατρεία μπορούν να λειτουργήσουν πολλοί, ασφαλιστικοί, κρατικοί φορείς και ιδιώτες, Προληπτική και αγωγή  υγείας κανείς άλλος από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Αντιστρέφοντας θα μπορούσαμε να πούμε πως: Η πρόληψη, αποτελεί τον κυριότερο λόγο ύπαρξης υπηρεσιών υγείας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Πρόληψη*

 *Εισήγηση στο 3^ο Ετήσιο Πανελλήνιο Συνέδριο του Διαδημοτικού Δικτύου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ που πραγματοποιήθηκε στις 20 και 21 Απριλίου στο Πολιτιστικό και Αθλητικό Κέντρο ‘’Δαίς’’

Η έννοια της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η οποία περιλαμβάνει την πρόληψη, καθορίστηκε το 1978 με την διακήρυξη της ¨Αλμα-Ατα : «Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος τόσο του υγειονομικού συστήματος της χώρας, του οποίου είναι κεντρικός μοχλός και επίκεντρο, όσο και της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης της κοινότητας σε όλη της την έκταση. Είναι το πρώτο επίπεδο επαφής των ατόμων, της οικογένειας και της κοινότητας με το Εθνικό Σύστημα Υγείας, φέρνοντας το πλησιέστερα εκεί όπου ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι και αποτελεί το πρώτο στοιχείο του προγράμματος υγειονομικής φροντίδας». (Υγεία για όλους, 1978)

Επίσης, είναι πλέον αποδεκτό από όλους ότι «Οι μεγαλύτεροι εχθροί για την υγεία δεν είναι τα μικρόβια, οι ιοί και ο καρκίνος αλλά η φτώχεια, η άγνοια και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο» (Δημ.Τριχόπουλος, 1982)

Σκοπός κάθε συστήματος υγείας είναι η διασφάλιση και η βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού μέσω  της πρόληψης, της περίθαλψης κα της θεραπείας, ενώ τα ΕΣΥ δημιουργήθηκαν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες υγείας των πολιτών και όχι μόνο των ασθενών, μέσω των Κέντρων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

Σύμφωνα όμως με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο κύριος όγκος των δαπανών αφορά τη νοσοκομειακή περίθαλψη και όχι την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την πρόληψη. Το 1977 η νοσοκομειακή περίθαλψη απορροφούσε το 51,2% των δημόσιων δαπανών, η πρωτοβάθμια περίθαλψη το 17,6%, το 1991 τα νούμερα αυτά διαμορφώθηκαν σε 63,5% και 14,2% αντίστοιχα.

Υπάρχει λοιπόν επιτακτική ανάγκη για αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ προληπτικής και θεραπευτικής ιατρικής με αντίστοιχη αποκατάσταση της χρηματοδότησης

Η Πρόληψη εκφράζει τις προσπάθειες των λειτουργών υγείας να προλάβουν την εκδήλωση νόσων και ασθενειών και τις συνέπειές τους για το άτομο, την κοινωνία και το περιβάλλον μέσω προγραμμάτων προαγωγής της υγείας, δηλαδή με την αγωγή υγείας, την βελτίωση του τρόπου διαβίωσης και την πρόληψη.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο καταλληλότερος φορέας να υλοποιήσει προγράμματα πρόληψης.

Θα προσπαθήσω να ενισχύσω αυτή την άποψη παρουσιάζοντας το πλαίσιο λειτουργίας και τις δράσεις των Δημοτικών Ιατρείων της Αγίας Παρασκευής από το 1992 έως σήμερα, αλλά και τους σχεδιασμούς μας για από δω και έπειτα.

Υλικο

Ο παιδικός πληθυσμός, οι ενήλικες, οι εργαζόμενοι του δήμου και οι ηλικιωμένοι, αποτελούν μια πρώτη κατηγοριοποίηση για την διάρθρωση των υπηρεσιών - δράσεων πρόληψης.

Οι κυριότερες υπηρεσίες πρόληψης είναι: Ατομικοί και μαζικοί εμβολιασμοί, έλεγχοι στους σχολικούς πληθυσμούς για αναπτυξιακές και άλλες διαταραχές, εκτέλεση διαγνωστικών εξετάσεων (π.χ. τεστ Παπανικολάου, μαστογραφίες, βιοχημικών και αιματολογικών δεικτών κ.λ.π.), προγράμματα παρακολούθησης της υγείας δημοτών με χρόνιες παθήσεις, ενημερωτικές ανακοινώσεις, έντυπα και καμπάνιες.

Σήμερα στα δυο Δημοτικά Ιατρεία του Δήμου μας παρέχουμε τις ακόλουθες Ιατρικές υπηρεσίες, εντελώς ΔΩΡΕΑΝ: Παθολογικό, Πνευμονολογικό, Οφθαλμολογικό, Ρευματολογικό, Καρδιολογικό, Ενδοκρινολογικό, Γυναικολογικό, Παιδιατρικό, Διαιτολογικό, Δερματολογικό, Ουρολογικό, Ορθοπαιδικό, Ψυχολογικό, Ψυχιατρικό, βιοχημικές εξετάσεις, Αιματολογικές εξετάσεις, Test PAP κ.λ.π.

Παράλληλα συνεχίζουμε και ολοκληρώνουμε το Πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής στους μαθητές των Δημοτικών Σχολείων που είχε ξεκινήσει παλαιότερα και περιλαμβάνει παιδιατρικό έλεγχο όλων των μαθητών, οφθαλμολογικό στην Α’ και Β’ τάξη και ορθοπαιδικό στην Ε’ και ΣΤ’ τάξη. Ελέγχονται το βιβλιάριο υγείας για εμβόλια, μετρούνται ύψος, βάρος, αρτηριακή πίεση, καταγράφεται τυχούσα σκολίωση, κύφωση ή  ανισοσκελία. Επίσης ελέγχεται  η οπτική οξύτητα και η ύπαρξη στραβισμού.

Στις 15.3.2007 στα πλαίσια εκδήλωσης για την γυναίκα, με τίτλο «οι γυναίκες που αλλάζουν το αύριο… φροντίζουν την υγεία τους» ξεκινήσαμε εκστρατεία ενημέρωσης για την υγεία των γυναικών και ιδιαίτερα για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και του μαστού.

Προγραμματίζουμε για τους επόμενους μήνες ένα πρόγραμμα πρόληψης σε μαθητές των Δημοτικών σχολείων, που θα βασίζεται στο προηγούμενο πρόγραμμα στο οποίο θα προσθέσουμε Οδοντιατρικό και ακοολογικό έλεγχο. Επίσης οι εργαζόμενοι στα Δημ.Ιατρεία με το πρόγραμμα stage, έχουν αναλάβει  να υλοποιήσουν ένα Πρόγραμμα πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης Προβλημάτων συμπεριφοράς και Μαθησιακών δυσκολιών με τίτλο «παιδική συμπεριφορά και μέριμνα».

Συγκεκριμένες παθήσεις που πλήττουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού και προκαλούν μεγάλο κόστος σωματικό, οικονομικό και ψυχικό, όπως ο νεανικός διαβήτης, ο διαβήτης των υπερηλίκων, ο καρκίνος του προστάτη, ο καρκίνος του μαστού και του τραχήλου της μήτρας, το μεταβολικό σύνδρομο (δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία, διαταραχή γλυκόζης), η οστεοπόρωση και η υπέρταση, αποτελούν για μας παθήσεις - στόχους για την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης.

Άλλες δράσεις που έχουν σχεδιαστεί να εφαρμοστούν είναι η Ιατρική υποστήριξη του «Βοήθεια στο σπίτι», η ψυχοπροφυλακτική και προετοιμασία εγκύου, η συμβουλευτική μητέρων και περιποίηση βρέφους, ο εμβολιασμός των εργαζομένων του Δήμου στην καθαριότητα και το Ιατρείο άνοιας.

Οι παραπάνω δράσεις πλαισιωμένες από δράσεις αγωγής υγείας, συμβάλουν αποφασιστικά στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης ή επιδείνωσης νόσου στους δημότες, που αποτελούν τον ορισμό αλλά και τον στόχο της πρόληψης.

Γίνεται φανερό πως κανένα κρατικό μόρφωμα, καμιά δημοσιουπαλληλικού τύπου κρατική υπηρεσία, κανένας άλλος φορέας, εκτός από την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι τόσο κοντά στον πολίτη που να μπορεί να εφαρμόσει με αξιοπιστία και φιλικότητα, τέτοιες πολιτικές, αναδεικνύοντας έτσι την μοναδικότητά της σε αυτόν τον ρόλο.

Ιατρεία και πολυϊατρεία μπορούν να λειτουργήσουν πολλοί, ασφαλιστικοί, κρατικοί φορείς και ιδιώτες, Προληπτική και αγωγή  υγείας κανείς άλλος από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Αντιστρέφω:

Η πρόληψη λοιπόν, αποτελεί τον κυριότερο λόγο ύπαρξης υπηρεσιών υγείας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Μιχάλης Γαβράς

Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Δημοτικός Σύμβουλος

Πρόεδρος Δημοτικών Ιατρείων Αγίας Παρασκευής