Ο Δήμος Μεσσήνης μαζί με τον σύλλογο των απανταχού Νησιωτών ΠΑΜΙΣΟΣ, διοργάνωσαν την παρουσίαση του βιβλίου του Θόδωρου Λιανού "το Ρολόι" στο Μουσείο Χαρακτικής Τάκης Κατσουλίδης.
Παραθέτω τις δικες μου δυο παρεμβάσεις, αρχικά σαν ΠΑΜΙΣΟΣ και στην συνέχεια σαν ένας από τους ομιλητές.
Βρισκόμαστε εδώ απόψε για την παρουσίαση του βιβλίου του συμπατριώτη μας καθηγητή Θ.Λιανού, σε αυτόν τον ιδιαίτερης αισθητικής αξίας χώρο, στο Μουσείο Χαρακτικής Τάκης Κατσουλίδης, που πλέον η
αναγνωρισιμότητά του ως πολιτιστικό τοπόσημο, ξεπερνάει τα σύνορα της Μεσσήνης.
Ευχαριστούμε τον καθηγητή για την αποδοχή της πρότασης να γίνει ΚΑΙ εδώ στην Μεσσήνη αυτή η παρουσίαση,
καθώς επίσης και τον δήμαρχο Γιώργο Αθανασόπουλο, που αποδέχθηκε χωρίς δεύτερη κουβέντα την πρότασή μας, παρόλο που ο Γενάρης δεν είναι εύκολος μήνας για τον Δήμο.
Θέλω επίσης να ευχαριστήσω τον αντιδήμαρχο πολιτισμού Παναγιώτη Μπεσή, που αν και μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του, έφερε σε πέρας τα οργανωτικά αυτής της εκδήλωσης
Επίσης την Αγγελική Μαντά, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΜΙΣΟΥ, για την φροντίδα όλων αυτών των λεπτομερειών στην αποψινή διοργάνωση, από τις αφίσες, το τραπεζομάντηλο μέχρι και το Catering.
Γι αυτό το τελευταίο, ιδιαίτερες ευχαριστίες στο Επιμελητήριο Μεσσηνίας και τους υπευθύνους του Ξυγκώρο Βαγγέλη και Καπερώνη Γεώργιο, που θα μας δώσει την ευκαιρία μετά το τέλος της παρουσίασης να ανανεώσουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις με συμπατριώτες που δεν βλεπόμαστε και πολύ συχνά.
Ιδιαίτερη τιμή για μας είναι η συμμετοχή και παρουσία της κυρίας Αντωνίας Παυλάκου, προέδρου των Μεσσηνίων Συγγραφέων, στον συντονισμό των ομιλητών.
Τέλος θα πρέπει να ευχαριστήσω όλους εσάς, που με την παρουσία σας δίνετε υπόσταση και την αναγκαία ώθηση σε τέτοια εγχειρήματα.
Ξεκινώντας να διαβάζει κάποιος το βιβλίο, η πρώτη λέξη που συναντά είναι Theodoro. Θεόδωρος λοιπόν ο ήρωας του βιβλίου, Θεόδωρος και το μικρό όνομα του συγγραφέα. Η πρώτη σκέψη αναπόφευκτα είναι πως πρόκειται για μια αυτοβιογραφία. Η πρώτη αυτή εντύπωση, ενισχύεται, όσο προχωράμε το διάβασμα, του πρώτου μέρους, όσο ξετυλίγονται τα γεγονότα και η δράση των ηρώων.
Η εντύπωση αυτή γίνεται πλέον βεβαιότητα, για μας τους Νησιώτες, μια και στην συσχέτιση των γεγονότων που παρατίθενται με το χώρο, αναγνωρίζουμε γνωστά τοπόσημα της πόλης, που και μεις παίξαμε και περπατήσαμε σ' αυτά.
Γνώστες των περισσότερων ιστορικών γεγονότων της κατοχικής και μετακατοχικής ιστορικής περιόδου της πόλης μας, από τις διηγήσεις των γονιών μας, αλλά και από αυτές που διαβάσαμε στα βιβλία του Δημήτρη Βαλαβάνη και του Στέφανου Ληναίου. Ολα αυτά αποτελούν τον καμβά του βιβλίου.
Αν και έρχεται το τέταρτο κεφάλαιο, που τα μυθιστορηματικά χαρακτηριστικά του, κυριαρχούν, έχουμε την πεποίθηση πλέον στέρεα διαμορφωμένη πως το βιβλίο είναι κυρίως η μυθιστορηματική αυτοβιογραφία του Θόδωρου Λιανού.
Είναι γεγονός, πως η αυτοβιογραφία, σαν είδος του γραπτού λογοτεχνικού λόγου, δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, συγχεόμενη συχνά με τα απομνημονεύματα ή το ημερολόγιο, στα οποία κυριαρχούν η προσωπική άποψη του γράφοντος, η δικιά του υποκειμενική ματιά στα γεγονότα, που ικανοποιούν μεν τους φιλοπερίεργους, αλλά δεν χαίρουν ιδιαίτερης εμπιστοσύνης για την ακρίβεια των στοιχείων.
Το βιβλίο αυτό του Θόδωρου Λιανού, το Ρολόι, έρχεται να διαψεύσει αυτές τις απόψεις. Μέσα από τις γραμμές του, τα γεγονότα χρησιμοποιούνται σαν αφορμή για να ξετυλιχθούν οι σκέψεις και οι συλλογισμοί του, που τον οδηγούσαν να λάβει καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον του.
Αυτές οι αναλύσεις και οι στοχασμοί, βγάζουν στην επιφάνεια την πολύπλευρη μόρφωση του συγγραφέα. Πουθενά δεν εμφανίζεται ο οικονομολόγος, ενώ συνεχώς μας παρουσιάζεται ένας κοινωνικός επιστήμονας και ψυχολόγος. Ολες αυτές οι σκέψεις και οι συλλογισμοί, μετατρέπουν μια μυθιστορηματική αυτοβιογραφία, σε ένα βιβλίο που θα μπορούσε να μην έχει καμιά σχέση με το Νησί μας, να μην μιλάει για τον Θόδωρο Λιανό, αλλά να μιλάει για ένα παιδί που στα άγουρα παιδικά του χρόνια, γνωρίζει από πρώτο χέρι τον όλεθρο από τους Γερμανούς και την μανία των παρακρατικών, με κυρίαρχο γεγονός τον τραγικό θάνατο της μητέρας του από τα χέρια ενός συντοπίτη παραστρατιωτικού. Βλέπει το Ρολόι της μικρής πατρίδας του να ταυτοποιείται σαν τόπος εκτέλεσης. Πράγματα που θα μπορούσαν να έχουν γίνει σε οποιαδήποτε άλλη μικρή πόλη της πατρίδας μας.
Ας δούμε μαζί ακτινογραφικά το περιεχόμενο του βιβλίου.
Στα τρία πρώτα κεφάλαια, μας παρουσιάζει τις περιπέτειες ενός νεαρού, που φεύγει από το χωριό του κακήν κακώς μετά την πυρπόληση του σπιτιού τους, βιώνοντας τον τρόμο και τον θάνατο δίπλα του. Μεγαλώνει μέσα σε απερίγραπτες δυσκολίες και στερήσεις, ορφανός χωρίς το χάδι της μάνας του, σπουδάζει μέσα στην φτώχεια χωρίς δικά του ρούχα, στις τρομακτικές για ένα παιδί και έφηβο αργότερα, συνθήκες των πρώτων χρόνων της μετακατοχικής Ελλάδας. Ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Ελλάδα και φεύγει για το εξωτερικό με υποτροφία ως αριστούχος. Σε κείνες τις δύσκολες εποχές καταφέρνει και στεριώνει στο άκρως ανταγωνιστικό, αλλά αξιοκρατικό περιβάλλον των πανεπιστημίων της Αμερικής. Εκεί έχει και τις πρώτες του επαγγελματικές εμπειρίες ως επιστημονικό στέλεχος σημαντικών πανεπιστημίων.
Η επιστροφή και η εγκατάστασή του στην Αθήνα, αναπτύσσεται στο τέταρτο κεφάλαιο και είναι το πιο μυθιστορηματικό μέρος του βιβλίου. Η πραγματικότητα και η αυτοβιογραφία, περιπλέκονται με το φαντασιακό και έχουν ως αποτέλεσμα να αυξάνουν προοδευτικά την ένταση του ενδιαφέροντος για την εξέλιξη και το τέλος.
"Η μυθοπλασία, του παρέχει το απαραίτητο άλλοθι·να κρυφτεί, πίσω από τον ήρωά του και, τηρουμένων των αναλογιών, να μιλήσει για τον εαυτό του και τα δικά του πάθη, τα ταξίδια , τις σπουδές, τους έρωτές, αλλά παράλληλα για όλη την Ελλάδα και τον κάθε κατατρεγμένο για τα πολιτικά του φρονήματα Έλληνα. Έτσι, στο μεγάλο ποτάμι της αφήγησης πέφτουν πολλοί αφηγηματικοί παραπόταμοι, δίνοντας, παράλληλα με την κεντρική ιστορία, και άλλες πολλές, λιγότερο ή περισσότερο σχετικές, που όμως όλες συνθέτουν το φόντο μέσα από το οποίο αναδύονται τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα, χτίζονται οι χαρακτήρες".
Οπως λέει ο ίδιος, κατά την διάρκεια των δύσκολων γυμνασιακών χρόνων του:
"σκεφτόμουν διάφορα περίεργα πράγματα που τα έλεγα ΘΕΩΡΙΕΣ. Ουσιαστικά προσπαθούσα με έναν αφελή τρόπο να γενικεύσω και να ωραιοποιήσω την δυστυχία που με παρέλυε και αιχμαλώτιζε την σκέψη μου". Στην ψυχιατρική αυτό αποτελεί έναν από τους μηχανισμούς προστασίας του εγώ, που έχουν ως σκοπό την εκλογίκευση οδυνηρών ψυχοπιεστικών γεγονότων και την αποτροπή της δημιουργίας νευρωσικών καταστάσεων.
Κάποιες από τις θεωρίες, που ανέπτυξε ο έφηβος Θεόδωρος, είναι:
---περί ατομικής ευθύνης και περί ελευθερίας επιλογών
---θεωρία περί εσωτερικής αξίας
---θεωρία της ώριμης εκδικητικότητας
---θεωρία της μετατόπισης
---θεωρία του έρωτα, λέει:
"ο έρωτας είναι αιώνιος, πανίσχυρος και ακατανόητος. Είναι τρελός και αλλοπρόσαλλος".
Στο βιβλίο επίσης εκτίθενται οι προβληματισμοί του, ως διδάκτορα πλέον της Φιλοσοφίας της Νομικής επιστήμης, γύρω από τα πανανθρώπινα ζητήματα, όπως το περί δικαίου αίσθημα, της εκδίκησης, της δολοφονίας, της θείας τιμωρίας, της θανατικής ποινής, της νομικής-δικαστικής αντιμετώπισης ή της ανθρώπινης τιμωρίας ενός εγκληματία, τον ρόλο των ενόρκων, των δικηγόρων, των δικαστών (σελ. 157-162), γνώριμα στον συγγραφέα ζητήματα που έχει αναπτύξει στο προηγούμενο βιβλίο του για την "θανατική ποινή" ως νομικό αντικείμενο, ακουμπάνε διαχρονικούς προβληματισμούς σε όλους τους πολιτισμούς, παρόλο που το θέμα της θανατικής ποινής έχει κλείσει στο Ευρωπαϊκό δίκαιο.
Και βέβαια πανταχού παρούσα η γυναίκα, το άλλο φύλλο. Οι σχέσεις του ήρωα με το "άλλο μισό του φεγγαριού" καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος της ζωής του, σε όλες τις χρονικές περιόδους. Από την πρώτη σχέση με την μητέρα του, που η τραγικότητα της απώλειας, άφησε ανεπούλωτα τραύματα, τις σχέσεις με τις κατά καιρούς συντρόφους του, μέχρι την τελευταία του τραγική και αυτή σχέση.
Ολα αυτά, μαζί με τις θεωρίες, τους προβληματισμούς και τις ενδοσκοπικές αναλύσεις για κάθε μια από τις σημαντικές αποφάσεις της ζωής του, οι απέραντοι μονόλογοι με τον εαυτό του όχι μόνο για την διαχείριση των σχέσεών του με το άλλο φύλο, αλλά και για θέματα συνηθισμένα μεν αλλά τόσο σημαντικά για τον καθένα μας, είναι από τα δυνατά χαρτιά του βιβλίου, του χαρίζουν μια ιδιαίτερη αξία. Είναι όλα αυτά που κάνουν το βιβλίο να έχει αξία ως λογοτεχνικό πόνημα, άξιο να διαβαστεί από οποιονδήποτε αναγνώστη, από τον κάθε Έλληνα, χωρίς απαραίτητα να έχει σχέση με την Μεσσήνη ή να γνωρίζει την ιστορία της Μεσσήνης.
Κλείνοντας ας διαβάσω δυο αποσπάσματα από το βιβλίο, επιλογής του ιδίου, ευχόμενος στον συγγραφέα καλοτάξιδο το βιβλίο του και ....περιμένουμε το επόμενο!!!!!!
Οι φωτογραφίες είναι του Γιώργου Μπενέα, τον οποίο και ευχαριστώ πολύ.
